Op 2 januari jl. publiceerde De Telegraaf een interview door Gijsbert Termaat met Reinier van Zutphen, directeur van de Nationale Ombudsman. Deze sterke en solide organisatie helpt mensen die in een conflict zijn beland met de overheid. Zowel vanuit de Werkgroep als ook persoonlijk heb ik met enige regelmaat te maken met het team van Reinier van Zutphen. Ik publiceer niet snel een artikel uit de MSM, maar dit wil ik jullie niet onthouden.
De laatste keer dat de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen door De Telegraaf werd gevraagd de overheid een cijfer te geven voor haar functioneren, liet hij „een zuinig zesje” noteren. „Maar daarmee komen ze er in 2022 niet vanaf, want ze hebben gefaald en komen hun beloften gewoon niet na.”
Zijn agenda is zoals altijd bomvol. „Dat is iets wat in al die jaren niet verandert. Je bent nooit klaar met werken, want de klachten blijven binnenstromen. Met deze overheid is jezelf overbodig maken een utopie. Niet voor niets zijn we als Nationale Ombudsman gegroeid van 170 naar zo’n 250 medewerkers.”
Heeft u nog wel vertrouwen in de politiek?
„Ik ben geneigd te zeggen van niet. Er zijn tienduizenden mensen in grote problemen gekomen door onder andere de toeslagenaffaire en gevolgen van de gasboringen in Groningen. In Limburg zijn burgers die nu, anderhalf jaar na de overstromingen, nog op hun geld wachten. Terwijl je in een welvarend land als het onze zou veronderstellen dat alles goed geregeld is. En de overheid weet wat er moet gebeuren om het op te lossen. Dat is nog wel het meest wrange.”
Veel van uw adviezen worden terzijde geschoven. Voelt u zich wel serieus genomen?
„Ik kan niet anders dan zaken agenderen en de Tweede Kamer informeren waar de schoen wringt en ze adviseren wat te doen om het op te lossen. Maar het is wel stuitend dat je soms ieder jaar hetzelfde verhaal moet houden. Je ondervindt dan weer veel sympathie en een luisterend oor en denkt: nu worden er eindelijk wel spijkers met koppen geslagen. Maar als je een jaar later weer hetzelfde riedeltje moet houden omdat er niets is gebeurd… Ja, dan word je wel eens moedeloos en vraag je je af waarom het parlement je eigenlijk heeft aangesteld en je om advies vraagt. Daar is van die nieuwe bestuurscultuur in ieder geval nog weinig te merken.”
Moet uw ’macht’ niet worden uitgebreid en uw mening gewoon worden opgevolgd?
„Je zou het haast denken, maar in de praktijk is dat lastig. Want dan zou ik een soort ’beslisrechter’ zijn. Maar in ons systeem zou dat betekenen dat ik dan ook weer gecontroleerd moet kunnen worden en dat vertraagt zaken alleen maar. Nee, ik ben er meer bij gebaat de dingen te blijven doen waar ik goed in ben en dat is onvermoeibaar onrecht aan de kaak stellen in de Tweede Kamer, bij de provincie of burgemeester. Als volhouder heb ik de overtuiging dat het recht voor de burger zegeviert.”
Waar maakt u zich in 2023 de meeste zorgen over?
„Dat de mensen de overheid blijven wantrouwen. Snap ik ook na alle ellende die ze heeft veroorzaakt. Ze ervaren dat de overheid echt tegenover hen zit in plaats van naast hen. Het is een slechte ontwikkeling. Niet voor niets is het vertrouwen echt extreem laag. Ik heb in 2023 drie pijlers waar ik op focus: goed onderwijs (zodat iedereen een baan kan vinden), de zorg (we hebben meer handen aan het bed nodig) en armoedebestrijding. Daar moet in mijn ogen de prioriteit liggen, want anders voorzie ik dat het verschil tussen arm en rijk in ons land nog groter wordt.”
Door welke gebeurtenis bent u zelf het meest geraakt dit jaar?
„Door de dingen die je ziet als je mensen bezoekt die in problemen gekomen zijn. Pas nog was ik in Valkenburg en als je daar loopt, zie je nog steeds ondernemers die letterlijk en figuurlijk in de kou zitten. Of als je gedupeerden in de toeslagenaffaire spreekt, die nog altijd geen idee hebben waarom ze op die lijst terecht zijn gekomen. De overheid moet proactief acteren om te voorkomen dat burgers in problemen komen. Nu gebeurt het dat als je een vinkje verkeerd zet of een termijn laat verlopen, je in deze digitale tijd als een misdadiger achtervolgd wordt door de overheid. Je wordt direct als fraudeur gezien, terwijl je weet dat niet iedereen even vaardig is op internet.”
U gaf de laatste keer een zuinig zesje aan de overheid. Daar komen ze nu vast niet mee weg?
„Nee, zeker niet. Ik ben een teleurgestelde schoolmeester die moet constateren dat het zelfs geen zuinig zesje meer is. Een onvoldoende dus en zie ook dat mijn ’leerling’ niet leert. Want in Zuid-Limburg worden na de overstromingen bijvoorbeeld gewoon weer dezelfde fouten gemaakt als in Groningen met het herstellen van de schade.”
Bron: De Telegraaf, 2 januari 2023.